بیش فعالی (ADHD) چیست و چگونه تشخیص داده می‌شود؟

بیش فعالی (ADHD) چیست و چگونه تشخیص داده می‌شود؟
الهام زمانی لیست مقالات اختلال‌ها و بیماری‌های روان آخرین به‌روزرسانی: 7 روز پیش انتشار: 4 سال پیش 82 سؤال

اختلال کم‌توجهی-بیش فعالی (ADHD) یکی از مشکلات سلامت روان است که باعث می‌شود فرد برای متمرکز شدن روی یک کار واحد یا ثابت نشستن برای مدت طولانی دچار مشکل شود. بسیاری از مردم در طول زندگی خود کاهش تمرکز و تغییر در سطح انرژی را تجربه می‌کنند. اما کم‌توجهی و بیش فعالی در افراد مبتلا به ADHD شدیدتر است؛ به طوری که روی تحصیل، کار، روابط اجتماعی و زندگی خانوادگی آن‌ها تاثیر می‌گذارد.

اختلال ADHD معمولا از دوران کودکی شروع می‌شود، اما احتمال دارد تا دوران بزرگسالی تشخیص داده نشود. تا انتهای این مقاله از مجله درمانکده با ما همراه باشید تا درباره این بیماری اطلاعات بیشتری کسب کنید.
فهرست محتوا

    بیش فعالی چیست؟
    انواع بیش فعالی
        ۱. نوع کم‌‌توجه
        ۲. نوع بیش‌فعال- تکانشی
        ۳. نوع ترکیبی
    علائم اختلال کم‌توجهی-بیش فعالی
    عوارض بیش فعالی
    دلایل ابتلا به بیش فعالی
        عوامل خطر ابتلا به ADHD
    راه‌های تشخیص بیش فعالی
        معیارهای تشخیص ADHD
    راه‌های درمان ADHD
    بیش فعالی از نظر طب سنتی
    کلام پایانی
    سوالات متداول

بیش فعالی چیست؟

کم‌توجهی-بیش ‌فعالی یک بیماری طولانی‌مدت (مزمن) است که باعث اختلال در عملکرد اجرایی می‌شود؛ به این معنی که توانایی فرد را برای مدیریت احساسات، افکار و اعمال خود مختل می‌کند.

بسیاری از مردم فکر می‌کنند که ADHD محدود به دوران کودکی است؛ در حالی که این تصور اشتباه است. اختلال ADHD در بزرگسالان هم دیده می‌شود، اما در حقیقت ریشه در دوران کودکی فرد دارد.

شواهد نشان می‌دهد که تفاوت‌هایی در مغز، شبکه‌های عصبی و انتقال‌دهنده‌های عصبی (نوروترنسمیترها) افراد مبتلا به ADHD وجود دارد. درمان ADHD بزرگسالان با کودکان یکسان است و اغلب شامل دارودرمانی و روان‌درمانی می‌شود.

همچنین بخوانید: اصول مراقبت و نگهداری از کودک بیش فعال (ADHD)
انواع بیش فعالی

اختلال ADHD بر اساس نوع علائم به سه دسته تقسیم می‌شود:
۱. نوع کم‌‌توجه

همان‌طور که از نام آن پیدا است، افراد مبتلا به بیش فعالی از نوع کم توجهی در تمرکز کردن، تکمیل وظایف و پیروی از دستورالعمل‌ها با مشکل مواجه می‌شوند. در مقابل، علائم بیش فعالی یا تکانشگری در آن‌ها کمتر دیده می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد که بیش فعالی از نوع عدم تمرکز در بین دختران شایع‌تر است.
۲. نوع بیش‌فعال- تکانشی

افراد مبتلا به این اختلال ممکن است هنوز هم در توجه کردن کمی مشکل داشته باشند، اما بیشتر از بیش‌ فعالی و تکانشگری رنج می‌برند؛ به این معنی که بی‌قرار هستند، انرژی زیادی دارند، نمی‌توانند یک جا بنشینند، زیاد صحبت می‌کنند یا تمایل دارند صحبت دیگران را قطع کنند.
۳. نوع ترکیبی

بیشتر افراد مبتلا به ADHD نوع ترکیبی آن را تجربه می‌کنند؛ یعنی علائم کم‌توجهی و بیش فعالی-تکانشگری به یک اندازه در آن‌ها وجود دارد.
اینفوگرافی درباره انواع بیش فعالیاختلال ADHD به سه زیر گروه تقسیم می‌شود.

بیشتر بدانید: بیش فعالی در نوزادان
علائم اختلال کم‌توجهی-بیش فعالی

افراد مبتلا به ADHD معمولا:

    برای انجام یک کار یا وظیفه مشخص در مدت زمان طولانی تمرکز کافی ندارند.
    فراموش می‌کنند چه وظایفی بر عهده‌شان گذاشته شده است. همچنین ممکن است کارها را به ترتیب انجام ندهند.
    با کوچک‌ترین محرکی دچار حواس‌پرتی می‌شوند و تمرکز خود را برای ادامه کار از دست می‌دهند.
    آرام ماندن و تحرک نداشتن حتی برای مدت کوتاه برای آن‌ها دشوار است.
    دائما وسط حرف دیگران می‌پرند. در حقیقت، منتظر ماندن برای به پایان رسیدن صحبت دیگران برای آن‌ها سخت است.

function downloadJSAtOnload() { var element = document.createElement(‘script’);element.src =’https://dmsapi.darmankade.com/api/ad/adserverad?zid=35&eid=adhd-zone’;document.getElementById(‘adhd-zone’).appendChild(element);}if (window.addEventListener)window.addEventListener(‘load’, downloadJSAtOnload, false); else if (window.attachEvent) window.attachEvent(‘onload’, downloadJSAtOnload); else window.onload = downloadJSAtOnload;

بیشتر بدانید: علائم بیش فعالی یا اختلال ADHD در دختران بیشتر است یا پسران؟
عوارض بیش فعالی

اختلال ADHD می‌تواند به مشکلات زیر منجر شود:

    عملکرد ضعیف در مدرسه یا محل کار
    مصرف الکل یا مواد مخدر
    تصادفات مکرر یا سایر حوادث
    روابط متشنج
    سلامت ذهنی و فیزیکی ضعیف

اختلال ADHD باعث ایجاد سایر مشکلات سلامت روان نمی‌شود. اما بعضی از اختلالات ممکن است همراه با ADHD ایجاد شوند. این اختلالات عبارت‌اند از:

    اختلالات خلقی: بعضی از افراد مبتلا به ADHD ممکن است افسردگی، اختلال دوقطبی یا سایر اختلالات خلقی را تجربه کنند. تمام مشکلات خلقی لزوما به طور مستقیم مربوط به ADHD نیستند، اما الگوی تکراری شکست‌ها و ناکامی‌های مرتبط با ADHD می‌تواند افسردگی را بدتر کند.
    اختلالات اضطرابی: اضطراب هم در افراد مبتلا به ADHD شایع است. اضطراب به نگرانی، عصبانیت و سایر نشانه‌ها منجر می‌شود.
    اختلالات شخصیتی: افراد مبتلا به ADHD بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به اختلالات شخصیتی مانند اختلال شخصیت مرزی یا اختلال شخصیت ضد اجتماعی هستند.
    ناتوانی در یادگیری: کسانی که ADHD دارند ممکن است در امتحانات خود نمره کمتری دریافت کنند.

تصویری از پزشکان برتر تخصص
مشاوره آنلاین با بهترین متخصصان روانشناسی
دریافت نوبت

بیشتر بدانید: بیش فعالی در کودکان از چه سنی شروع می‌شود؟
دلایل ابتلا به بیش فعالی

این اختلال در بین کودکان بسیار شایع است. حتی در بزرگسالان هم ممکن است مشاهده شود. با این حال، هنوز دانشمندان به‌ طور قطعی دلیل اصلی ایجاد آن را نمی‌دانند.
یک پسربچه بی‌قرار و پرجنب و جوشعوامل محیطی و ژنتیکی در بروز ADHD نقش دارند.

متخصصان سلامت روان بر این باورند که علاوه‌ بر عوامل محیطی و ژنتیکی، بعضی از عوامل عصبی هم می‌توانند باعث ADHD شوند. بر اساس تحقیقات، کاهش دوپامین نقش مهمی در بروز ADHD دارد. این ماده شیمیایی با انتقال سیگنال‌های عصبی به عملکرد طبیعی مغز کمک می‌کند. به همین دلیل، باید آن را عامل مهمی در واکنش‌های عاطفی دانست.

یکی از بخش‌های مهم مغز قشر خاکستری آن است که باعث کنترل بعضی از رفتارها و عملکردهای انسان (مانند تصمیم‌گیری، گفتار و حرکات عضلات) می‌شود. در تحقیقات متخصصان به این نتیجه رسیده‌اند که حجم قشر خاکستری مغز در افراد مبتلا به ADHD کمتر از دیگران است.
مطب روانپزشک (اعصاب و روان) مورد نظرتان را آنلاین رزرو کنید
به صفحه روانپزشکان اعصاب و روان درمانکده بروید و زمان مراجعه به مطب پزشک دلخواهتان را آنلاین انتخاب کنید.
دریافت نوبت اعصاب و روان
عوامل خطر ابتلا به ADHD

اصلی‌ترین عوامل تاثیرگذار بر ایجاد اختلال کم‌توجهی-بیش فعالی شامل موارد زیر هستند:

    ژنتیک
    سیگار کشیدن، مصرف مواد مخدر و الکل در دوران بارداری
    قرار گرفتن در معرض آلاینده‌های محیطی مانند سرب و سموم دفع آفات
    تولد نوزاد نارس با وزن بسیار کم
    صدمات مغزی در دوران جنینی یا نوزادی

راه‌های تشخیص بیش فعالی

هیچ آزمایش واحدی وجود ندارد که بتواند ابتلای شما یا فرزندتان را به ADHD تایید کند. تنها راه برای تشخیص ADHD این است که متخصص سلامت روان علائم شما یا فرزندتان را در ۶ ماه گذشته مورد ارزیابی قرار دهد. سایر مواردی که می‌توانند به تشخیص ADHD کمک کنند عبارت‌اند از:

    معاینه بدنی
    جمع‌آوری اطلاعات درباره سابقه پزشکی شخصی و خانوادگی شما
    تست‌های روان‌شناختی برای ارزیابی علائم شما
    بررسی سایر شرایطی که ممکن است شبیه ADHD به نظر برسند

بعضی از مشکلات پزشکی علائم و نشانه‌هایی مشابه ADHD ایجاد می‌کنند. این مشکلات عبارت‌اند از:

    اختلالات سلامت روان مانند افسردگی، اضطراب، نقص یادگیری و…
    مشکلاتی که می‌توانند روی تفکر یا رفتار تاثیر بگذارند؛ مانند اختلال رشد، تشنج، بیماری تیروئید، اختلالات خواب، آسیب مغزی یا قند خون پایین (هیپوگلیسمی)
    سوء مصرف الکل یا مواد مخدر

تصویری از پزشکان برتر تخصص
مشاوره آنلاین با بهترین متخصصان روانپزشکی
دریافت نوبت
معیارهای تشخیص ADHD

برای اینکه اختلال ADHD تشخیص داده شود باید معیارهای مشخصی وجود داشته باشد. به عبارت دیگر، شما باید ۶ علامت و نشانه از موارد زیر را داشته باشید تا پزشک مطمئن شود که دچار ADHD هستید:
۱. کم‌‌توجهی

کم‌توجهی به این معنی است که برای انجام فعالیت‌های زیر دچار مشکل می‌شوید:

    تمرکز و توجه به جزئیات
    گوش دادن به صحبت‌های دیگران
    دنبال کردن دستورالعمل‌ها
    سازماندهی وظایف
    به خاطر سپردن فعالیت‌های مختلف

علاوه بر این، ممکن است مواردی که برای انجام یک کار نیاز است را گم کنید.
یک زن که حواس او در حین کار پرت شده استعدم تمرکز یکی از رایج‌ترین علائم ADHD است.
۲. بیش فعالی

ابتلا به این مشکل باعث می‌شود:

    زمانی که باید در اتاق باشید، آن را ترک کنید.
    در یک مکان نامناسب بی‌قرار باشید.
    برای انجام فعالیت‌های مختلف بدون ایجاد سروصدا دچار مشکل شوید.
    زیاد صحبت کنید.
    قبل از اتمام پرسش دیگران، پاسخ آن را بدهید.
    صحبت‎های دیگران را قطع کنید.
    تمایلی به منتظر ماندن در صف نداشته باشید.

همچنین بخوانید: ۶ نشانه استرس و اضطراب شدید در افراد
راه‌های درمان ADHD

هدف از درمان این اختلال، مدیریت و کنترل رفتارهای غیر عادی است تا فرد بتواند با دیگران راحت‌تر ارتباط برقرار کند. برنامه درمانی ADHD معمولا شامل موارد زیر است:

    روان‌درمانی
    دارودرمانی برای افزایش سطح دوپامین و نوراپی‌نفرین در مغز
    آموزش مهارت‌های اجتماعی و بهبود عزت نفس

تصویری از پزشکان برتر تخصص
مشاوره آنلاین با بهترین متخصصان روانشناسی
دریافت نوبت
بیش فعالی از نظر طب سنتی

متخصصان طب سنتی ADHD را به عنوان یک اختلال رفتاری نمی‌شناسند؛ بلکه معتقدند که کودکان بیش‌فعال بسیار باهوش و پرانرژی هستند و به همین دلیل ممکن است با انجام کارهای خطرناک باعث آزار والدین و اطرافیان خود شوند.

آن‌ها بر این باورند که در صورت گرم مزاج بودن یکی از والدین احتمال تولد نوزاد با پیش‌زمینه بیش ‌‌فعالی زیاد است. در این بین طبع خود کودک هم می‌تواند در بروز این رفتارها نقش داشته باشد. کودکانی که طبع صفراوی (خشک و گرم) دارند بیشتر از دیگران در معرض خطر بیش‌ فعالی هستند.

البته طب سنتی منکر تاثیر ژنتیک و عوامل محیطی مانند سرب، آلودگی هوا و… در بروز ADHD نیست. در طب سنتی، فرد بیش‌فعال را از روی علائم ظاهری می‌شناسند. افراد مبتلا به این عارضه پوست خشک و گرمی دارند و پرجنب‌وجوش بودن آن‌ها ریشه در گرم بودن طبع‌شان دارد.
یک پسرچه که روی مبل ایستاده استاز نظر متخصصان طب سنتی، ADHD اختلال رفتاری محسوب نمی‌شود.
کلام پایانی

اگر عدم توجه، بیش فعالی یا رفتار تکانشی به طور مستمر زندگی شما یا فرزندتان را مختل کرده است، درباره آن با متخصص سلامت روان صحبت کنید. ذکر این نکته ضروری است که تشخیص ADHD در افراد بزرگسال در مقایسه با کودکان دشوارتر است. چون بعضی از علائم آن شباهت زیادی به سایر مشکلات سلامت روان دارد.

برای صحبت کردن با روانپزشک یا روانشناس می‌توانید از طریق سایت درمانکده اقدام کنید. در درمانکده امکان اخذ نوبت جهت ویزیت حضوری و مشاوره آنلاین با متخصص سلامت روان فراهم شده است.
سوالات متداول
adhd چیست؟

یک نوع اختلال رفتاری است که باعث می‌شود فرد دائما بی‌قرار باشد یا برای انجام وظایف خود تمرکز کافی نداشته باشد.
بیش فعالی در دوران کودکی چگونه است؟

کودکان مبتلا به ADHD معمولا در مدرسه دچار مشکل می‌شوند. آن‌ها برای یادگیری یا انجام تکالیف خود تمرکز کافی ندارند و نمی‌توانند نشستن در کلاس درس را تحمل کنند.
آیا بزرگسالان هم دچار بیش‌ فعالی می‌شوند؟

بله. ADHD در دوران بزرگسالی ریشه در دوران کودکی دارد. تحقیقات نشان می‌دهد که تقریبا ۶۰ درصد بزرگسالان مبتلا به این اختلال در کودکی تحت مداوا قرار نگرفته‌اند. علائم ADHD در بزرگسالی خفیف‌تر است، اما می‎تواند فرد را در محیط کار یا روابط شخصی دچار مشکل کند.
بیش فعالی از چه سنی مشخص می‌شود؟

این اختلال را می‌توان در دوران کودکی تشخیص داد. در بیشتر موارد، کودکان قبل از هفت سالگی یا با ورود به مدرسه نشانه‌های این اختلال را در رفتار خود بروز می‌دهند.