وبلاگ مطالب مفید 8 روش درمان بیش فعالی بدون دارو
برای اکثر خانواده ها، این به معنای آغاز یک سفر طولانی در دنیای داروهاست. داروها بهترین درمان برای بیش فعالی یا ADHD هستند و برای 80 درصد از کودکان مبتلا به این اختلال موثر هستند. اما بسیاری از والدین نگران عوارض جانبی این داروها هستند و میخواهند قبل از اینکه فرزند خود را تحت درمان با دارو قرار دهند، گزینه های درمان بیش فعالی بدون دارو را نیز آزمایش کنند.
طبق گفته روانشناسان کودک، اکثریت قریب به اتفاق کودکان به یک یا چند داروی تایید شده برای ADHD پاسخ مثبت می دهند. اما این موضوع به این معنی نیست که می توانید به سادگی یک داروی موثر برای درمان بیش فعالی یا ADHD پیدا کنید. زیرا بسیاری از این کودکان، علاوه بر ADHD، مشکلات دیگری نیز دارند که ممکن است نیاز به رسیدگی داشته باشد.
حتما بخوانید » دکتر روانشناس کودک و نوجوان
بنابراین اگر به دنبال یافتن راهی برای درمان بیش فعالی بدون دارو هستید حتما در ادامه این بخش با ما همراه بمانید تا نکات کاربردی و خیلی خوبی را در این زمینه یاد بگیرید.
بیش فعالی چیست و چگونه درمان می شود؟
بیش فعالی حالتی از فعال بودن غیرعادی یا غیر طبیعی است و مدیریت آن برای افرادی که در اطراف فرد بیش فعال هستند، مانند معلمان، کارفرمایان و والدین، اغلب دشوار است. افرادی که بیش فعالی دارند، ممکن است به دلیل وضعیت خود و نحوه واکنش مردم به آن، مضطرب یا افسرده شوند.
ویژگی های رایج بیش فعالی عبارتند از:
حرکت دائمی و پایدار
رفتار خشونت آمیز
رفتارهای پرخاشگر و پرتکاپو
به راحتی حواس پرت شدن
بیش فعالی اغلب نشانه یک وضعیت سلامت روانی یا جسمی است. یکی از شرایط اصلی مرتبط با بیش فعالی اختلال نقص توجه بیش فعالی (ADHD) است. ADHD باعث می شود فرد بیش فعال، بی توجه و تکانشی شود و این مشکل معمولا در سنین پایین تشخیص داده می شود. کودکان مبتلا به بیش فعالی ممکن است در مدرسه مشکل تمرکز داشته باشند. آنها همچنین ممکن است رفتارهای تکانشی نشان دهند، مانند:
صحبت کردن خارج از نوبت
ضربه زدن به دانش آموزان دیگر
ایجاد مشکل برای ماندن بر روی صندلی خود
بزرگسالان مبتلا به بیش فعالی ممکن است این موارد را تجربه کنند:
بازه توجه کوتاه
مشکل در تمرکز در محل کار
مشکل در به خاطر سپردن نام ها، اعداد یا تکه های اطلاعات
بیش فعالی می تواند ناشی از شرایط روحی یا جسمی باشد. به عنوان مثال، شرایطی که بر سیستم عصبی یا تیروئید شما تأثیر می گذارد ممکن است در ایجاد آن نقش داشته باشد.
شایع ترین علل ایجاد کننده بیش فعالی عبارتند از:
پرکاری تیروئید
اختلالات مغزی
اختلالات سیستم عصبی
اختلالات روانی
استفاده از داروهای محرک، مانند کوکائین یا متامفتامین (meth)
به طور کلی، بیش فعالی قابل درمان است؛ اما برای اینکه بهترین نتایج را از درمان این مشکل مشاهده کنید، تشخیص زودهنگام و شروع درمان به موقع، بسیار مهم است. اگر پزشک تشخیص دهد که بیش فعالی ناشی از یک بیماری زمینه ای است، ممکن است داروهایی برای درمان آن عارضه تجویز کند.
همچنین بیش فعالی ممکن است ناشی از یک بیماری روانی باشد. در این صورت ممکن است پزشک، شخص را به یک متخصص سلامت روان ارجاع دهد و این متخصص ممکن است درمان بیش فعالی با دارو، بدون دارو یا هر دو را تجویز کند.
علت ایجاد پیش فعالی در کودکان چیست؟
1. درمان بیش فعالی کودکان خانگی | روش های درمان بیش فعالی بدون دارو
استفاده از دارو، یک ابزار ارزشمند برای مدیریت علائم اصلی اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) است. اما برای آن دسته از افرادی که نمی خواهند از روش درمان دارویی استفاده کنند، رفتار درمانی، تغییر تغذیه و شیوه زندگی، و یا تمرین مغز، در میان سایر درمان های طبیعی طراحی شده برای بهبود تمرکز و تکانشگری ممکن است به کاهش برخی از علائم ADHD کمک کند.
2. رفتار درمانی، برای درمان بیش فعالی بدون دارو
رفتاردرمانی برای درمان بیش فعالی، یک استراتژی نظم و انضباط ساختار یافته است که هدف آن آموزش روش های جدید رفتار، با پاداش دادن به رفتار مطلوب، مانند پیروی از دستورالعمل ها و حذف اقدامات ناخواسته، مانند از دست دادن تکالیف است. رفتار درمانی باید اولین خط درمان برای کودکان زیر پنج سال مبتلا به بیش فعالی یا ADHD باشد و برای کودکان بزرگتر نیز می تواند موثر باشد.
فرزند پروری مثبت، یکی از روش های رفتار درمانی است که شامل برنامه های آموزشی است که می توانند به والدین بیاموزند که چگونه با دادن امتیاز به بچه ها برای تمرکز بر تکالیفشان یا رفتار خوبشان پاداش دهند. این آموزش مهارت های اصلی به والدین کمک میکند تا مشکلات رفتاری فرزندانشان را مدیریت کنند.
3. درمان اختلال بیش فعالی و عدم تمرکز با ورزش کردن
ورزش کردن، جریان خون را به تمام قسمت های بدن، از جمله مغز، افزایش می دهد، که این موضوع به ویژه برای مبتلایان به اختلال بیش فعالی مفید است. ورزش همچنین باعث افزایش در دسترس بودن سروتونین در مغز می شود که تمایل به کاهش بیش فعالی دارد. به همین دلیل است که توصیه می شود اگر به دنبال روشی برای درمان بیش فعالی بدون دارو هستید، حتما 4 تا 7 روز در هفته به مدت 30 تا 45 دقیقه پیاده روی کنند. برای بهره مندی از مزایای مغز، طوری راه بروید که انگار دیر کرده اید؛ قدم زدن این کار را نمیکند. همچنین 2 بار در هفته وزنه بردارید تا توده عضلانی و عملکرد هورمونی بهینه شود.
درمان اختلال بیش فعالی و عدم تمرکز با ورزش کردن
4. اختلال بیش فعالی و درمان آن با مدیتیشن
دهه ها تحقیق نشان داده است که مدیتیشن می تواند استرس را آرام کرده و عملکرد مغز را تقویت کند. برای انجام این کار، چه در خانه و چه در محل کار، مکان آرامی را پیدا کنید که بتوانید در آن راحت بنشینید، چشمان خود را به آرامی ببندید و روی تنفس خود تمرکز کنید. هنگامی که افکار شما دور می شوند، به سادگی توجه خود را به تنفس خود جلب کنید. میتیشن را فقط با چند دقیقه در روز شروع کنید و اگر می توانید تا 10، 15 یا 20 دقیقه ادامه کنید. با انجام مدیتیشن، بخشی از زندگی خود را بسازید و عملکرد مغز خود را بهبود ببخشید و از این طریق در درمان بیش فعالی بدون دارو، قدم بزرگی بردارید.
5. درمان بیش فعالی بدون دارو با تغذیه مناسب
تغییر در سبک زندگی و تغذیه می تواند برای کسانی که بیش فعالی دارند، مفید باشد. پزشکان، توصیه می کنند که رژیم غذایی پر پروتئین و کم کربوهیدرات که چربی سالم نسبتاً بالایی دارد، یکی از بهترین روش های درمان بیش فعالی بدون دارو است. زیرا این رژیم اثر تثبیت کننده بر سطح قند خون دارد و همچنین سطح انرژی و تمرکز را در افراد مبتلا به بیش فعالی بهبود می بخشد.
متأسفانه رژیم غذایی استاندارد در کشور ما، مملو از کربوهیدرات های تصفیه شده مانند کلوچه، نان و ماکارونی است که سطح دوپامین را در مغز کاهش می دهد و تمرکز را سخت تر می کند. بنابراین اگر به فکر درمان بیش فعالی بدون دارو هستید، حتما تغییراتی در رژیم غذایی و سبک زندگی ایجاد کنید تا شاهد تغییرات و بهبود این اختلال شوید.
درمان بیش فعالی با رفتار درمانی کودکان
6. درمان بیش فعالی بدون دارو با تنظیم ساعت خواب
تحقیقات نشان داده اند که فقط نیم ساعت خواب اضافی ،می تواند به رفع بی قراری و تکانشگری در افراد مبتلا به بیش فعالی کمک کند. اما بسیاری از کودکان مبتلا به ADHD دارای اختلالات خواب هستند و این موضوع هر وضعیت دیگری را بدتر می کند. یکی از رایج ترین مشکلات خواب برای کودکان مبتلا به ADHD این است که آنها نمی توانند آرام بگیرند و به خواب بروند. سپس خستگی آنها در روز بعد علائم آنها را بدتر می کند. اگرچه برخی از پزشکان داروهای خواب آور مانند ملاتونین را توصیه می کنند، اما باید با تمرین، عادات خواب خوب را در این افراد ایجاد کنید:
حتی در آخر هفته زمان خواب ثابتی داشته باشید
اتاق خواب را خنک و تاریک نگه دارید
یک مراسم آرامش بخش برای خاتمه دادن به فعالیت های روزانه و شروع خواب ایجاد کنید
به عنوان مثال می توانید زمان خواب را به 10 کار خاص تقسیم کنید، مانند حمام کردن، پوشیدن لباس خواب، مطالعه به مدت نیم ساعت. با این روال می توانید به تدریج به افراد مبتلا به بیش فعالی کمک کنید تا آرام شوند و خواب خوبی را تجربه کنند.
7. موزیک درمانی، روشی برای درمان بیش فعالی بدون دارو
موزیک درمانی، می تواند توجه را جلب کرده و مهارت های اجتماعی را تقویت کند. زیرا موسیقی، ریتمیک و ساختارمند است و نواختن موسیقی به بخش های مختلف مغز نیاز دارد تا با هم کار کنند و همچنین یاد می دهد که چگونه در یک گروه باشید.
بنابراین اگر می خواهید بیش فعالی را بدون دارو درمان کنید، حتما به فکر یاد گرفتن یک ساز باشید و نواختن ساز را در خانه یا مدرسه موسیقی پیش بگیرید. زیرا وقتی کودکان ساز می نوازند، نسبت به کودکانی که موسیقی نمی خوانند، در تست های عملکرد اجرایی بسیار بهتر عمل می کنند. اینکار در واقع توانایی مغز برای سازماندهی و جابجایی آسان بین وظایف است.
8. نوروفیدبک اس لورتا، رایج ترین روش درمان بیش فعالی بدون دارو
نوروفیدبک یک درمان تخصصی است که از فناوری پیشرفته رایانه ای برای متعادل کردن و بهینه سازی مغز استفاده می کند و در طول هر جلسه، افراد تحت درمان، فقط با استفاده از مغز خود یک بازی ویدیویی انجام می دهند! این یک درمان سرگرم کننده، تعاملی و جذاب است که به افراد مبتلا به بیش فعالی کمک می کند مغز خود را تقویت کرده و مجدداً به حالتی سالم تر و متمرکزتر آموزش دهند. با استفاده از نمایشگرهای زمان واقعی فعالیت مغز، می توانید یاد بگیرید که چگونه عملکرد مغز خود را تنظیم کنید.
نوروفيدبك اس لورتا بسيار پيشرفته تر از نوروفيدبك لورتا است و بيش از ٦٠٠٠ نقطه در مغز را تحت تاثير قرار مي دهد. در واقع، نوروفیدبک اس لورتا، برای مغز انسان مانند یک آینه عمل می کند. همانطور که ما هر روز با نگاه کردن به آینه متوجه نقائص و اشکالات موجود در ظاهر خودمان می شویم، با استفاده از این روش درمانی نیز اشکالات و نواقص مغزی با دقت مورد بررسی قرار گرفته و به ندریج برطرف و درمان خواهند شد.
درمان بیش فعالی با نوروفیدبک اس لورتا، می توانید بهترین روش درمان بیش فعالی بدون دارو باشد زیرا عوارض جانبی و اثرات سوء برخی داروها را ندارد، اثرات درمانی پایداری را ارائه می دهد، کل فعالیتهای مغز را تنظیم می کند،
به طور کلی، هدف نورفیدبک خود تنظیمی به مغز است و سعی دارد به مغز یاد دهد چگونه خود را تنظیم کند. درنتیجه پس از درمان نورفیدبک، مغز با مواجهه با مشکلات جدید و خارج شدن از نظم خود، نیازمند ماده دارویی خارجی نمی باشد چرا که می تواند از طریق فرایند خود تنظیمی، نظم جدید خود را بدست آورد.
خانم دکتر فریدی، روانشناس و نوروتراپیست و متخصص در درمان انواع اختلالات رفتاری و روانی مانند بیش فعالی، اوتیسم، اضطراب، افسردگی، وسواس، پرخاشگری، اعتیاد، صرع، اختلال حافظه، اختلالات گفتاری و توانبخشی سکته مغزی هستند که با استفاده از تکنولوژی نقشه مغزی QEEG، نوروفیدبک به شیوه نوین لورتا و تحریک مغزی اقدامات بسیار ارزشمندی در جهت درمان افسردگی بدون دارو، درمان افسردگی و اضطراب، نوروفيدبك لورتا، الکتروتراپی مغز، تحریک مغزی، درمان بیش فعالی، درمان قطعی استرس کودکان، درمان اختلال يادگيری، درمان صرع، درمان وسواس فکری، درمان وسواس با جدیدترین متدها، مشاوره روانشناسی در غرب تهران را به مراجعه کنندگان ارائه می دهند.
ویژگی های کودکان بیش فعال
۱. داشتن رفتار پرخاشگرانه
۲. دائما به دنبال جلب توجه
۳. ضعف اعتماد به نفس و خودباوری
۴. تند حرف زدن و قطع سخنان دیگران
۵. پر جنب و جوشی زیاد در حین انجام کار
۶. داشتن رفتار تکانشگری (عمل کردن بدون فکر)
۷. عدم توانایی تمرکز و توجه طولانی هنگام انجام کارها
۸. ناتوانی در آرام نشستن
۹. وقتی به طور مستقیم طرف صحبت شما هستند به نظر می رسد گوش نمی کند.
۱۰. پرت شدن حواس به آسانی توسط یک محرک خارجی
چهارده اصل مدیریت «کودکان با نقصتوجه-بیشفعالی»
1. بازخورد فوری به فرزند خود بدهید.
2. بازخوردهای بیشتری به فرزند خود بدهید.
3. از پاداشها و پیامدهای بزرگتر و قدرتمندتری استفاده کنید.
4. پیش از تنبیه از تشویق استفاده کنید.
5. زمان را برای کودک یادآوری کنید و در صورت لزوم در آن پل بزنید.
6. اطلاعات مهم را در نقطۀ عملکرد یادآوری کنید.
7. منبع انگیزش را در نقطۀ عملکرد یادآوری کنید.
8. روش های حل مسئله و تفکر را عینی و عملیاتی کنید.
9. به دنبال ثبات و هماهنگی باشید.
10. به عمل کار برآید به سخندانی نیست!
11. برای موقعیتهای مشکلساز از قبل برنامه داشته باشید.
12. ناتوانی کودک را فراموش نکنید.
13. مشکلات فرزند خود را شخصی نکنید.
14. بخشش را تمرین کنید.
توجه: تشخیص بیش فعالی حتما باید توسط متخصص تایید شود.
دیگر روش های درمان بیش فعالی بدون دارو
نمایشگر ویدیو
00:00
01:06
به والدین دارای کودکان مبتلا به بیشفعالی توصیه میکنیم از آنجایی که دارودرمانی برای کودکان مبتلا به اختلال بیشفعالی به تنهایی پاسخگو نیست، بهتر است روشهای تربیتی و برخورد مناسب با این کودکان را فرا بگیرند اما براستی چگونه باید با این کودکان برخورد کرد؟ روشهای تربیتی مناسب این کودکان کدام است؟
بزرگ کردن هر کودکی به آموزش والدین نیاز دارد، اما کودک بیشفعال نیروی ویژهای را میطلبد. اگر به عنوان والدین کودک، نقش خود را بخوبی در مقابل همه کسانی که در درمان کودک شرکت دارند ـ مانند معلمان، پزشک، روانشناس و حتی سایر اعضای خانواده ـ ایفا کنید، مهمترین و بهترین مدافع کودک هستید.نتیجه این حمایتها و آموزشها این است که میتوانید به کودک بیشفعال خود کمک کنید به سوی موفقیت گام بردارد. در اینجا چند روش مناسب برای رفتار با این کودکان را بیان میکنیم:
نگرش و افکار خود را تغییر بدهید
از آنجا که تعدادی از انتظارات، باورها و پیشداوریهای خاص والدین باعث بروز مشکلات ارتباطی والد و کودک میشود، لازم است برخی از شناختها در نخستین مرحله اصلاح شود.مثلا به عنوان والد باید بدانید: رفتار کودک مربوط به یک اختلال است و از روی قصد و عمد نیست، کودک توانایی یادگیری و موفقیت دارد، کودک مجموعهای از تواناییهای منحصربهفرد را دارد که این ویژگیها ارزشمند است. به صورت خلاصه هر چقدر میتوانید در مورد این بیماری بیاموزید؛ هر چقدر بیشتر بدانید میتوانید به کودکتان بهتر کمک کنید.
گوش دادن و صحبت کردن را بیاموزید
باز نگهداشتن پل ارتباطی میان والدین و کودک فوقالعاده مهم است و موجب میشود اختلافها و تعارضهای میان والدین و کودک به شکل موثری از میان برداشته شود و از وخیمتر شدن روابط میان آنها جلوگیری کند. برای این مورد پیشنهاد میشود:
* رفتار خود را با سن کودک متناسب کنید.
* در هنگام صحبت با کودک ارتباط چشمی با او داشته باشید.
* با جملات ساده صحبت کنید.
* خود را به جای کودک بگذارید.
* سعی کنید هدف او را از بروز چنین رفتارهایی کشف کنید و برای گوش دادن به صحبتهای کودک خود وقت بگذارید.
* آرام ولی محکم صحبت کنید. اگر معمولا هنگامی که کاری از کودکتان میخواهید صدایتان را بلند میکنید، کودک میآموزد هنگامی که صدایتان را به حداکثر نرساندهاید، به شما بیتوجهی کند.
* احساستان را به کودک بگویید. بدون اینکه مستقیم از کودک انتقاد کنید، به او بگویید در مورد اعمال و رفتارش چه احساسی دارید. برای مثال: «به خاطر اینکه موهایت را شانه نمیکنی واقعا ناراحتم» یا «وقتی بموقع نمیخوابی، واقعا نگران میشوم.»
توجه مثبت به کودک نشان دهید
فقط زمانی میتوانید با موفقیت برای فرزند خود حد و مرز قوانین را تعیین کنید که به ویژگیهای مثبت او توجه نشان دهید.موثرترین راه برای آموزش رفتار خوب، شکل دادن رفتار یا تحسین است. اگر هنگام تحسین کودک خود، راهنماییهای زیر را به کار ببندید، متوجه خواهید شد این کار به عنوان یک روش تربیتی و انضباطی بسیار موثر است.
به کودک خود بگویید که کدام صفات او را میپسندید. دستکم چندبار در روز کودک خود را به طور مناسب و مقتضی تحسین کنید.برای دریافت پاسخهای بهتر، نوع تحسین را با سن و اخلاق کودک متناسب کنید. برای نمونه در آغوش گرفتن، بوسیدن، نوازش کردن و دیگر نشانههای عملی محبت همراه با
کلمات مهرآمیز برای کودکان مناسبتر است. به این نکته توجه داشته باشید که همیشه از جملات متنوعی برای این کار استفاده کنید، زیرا کودک بعد از مدتی از جملات تکراری خسته میشود. بازخورد فوری نشان دهید و رفتار کودک را برای موفقیتهای کوچکتر نادیده نگیرید.
کودک را با افراد دیگر مقایسه نکنید
روزانه ۱۵ تا ۲۰ دقیقه از وقت خود را به کودک اختصاص دهید تا روابط والد ـ فرزند نزدیکتری ایجاد شود و زمینه برای تخلیه هیجانات نیز صورت گیرد.در این اوقات به کودکتان در انتخاب فعالیت یا تکلیف، حق انتخاب بدهید و کودک نقش اصلی را بر عهده بگیرد.
دستورات موثر و مناسب بدهید
کودکان دچار اختلال بیش فعالی در کنترل حواس خود ناتوان هستند. به این ترتیب وقتی میخواهید کودک رفتار خاصی داشته باشد یا کار خاصی انجام دهد، باید حواس خود را متمرکز کند.برای آموزش این مرحله از مداخله موارد زیر پیشنهاد میشود:
* محیط خانه را بازسازی کنید. فعالیتها و شلوغیها و تماسهای تلفنی غیرضروری را کاهش دهید و تلویزیون را خاموش کنید.
* برای تقویت توجه کودک ابتدا از بازی «نگاهتو برنگردون» استفاده کنید. به این ترتیب که شما و کودکتان به چشمان یکدیگر خیره شوید، هرکس زودتر خسته شود و نگاهش را برگرداند، بازنده است. پس از اینکه کودک خیره شدن را بخوبی یاد گرفت، به او بیاموزید حواسش را روی کسی که در حال صحبت کردن است، متمرکز کند یا به عبارتی «رادارش را روی او قفل کند». هنگام غذا خوردن بهطور عمد ترتیبی بدهید تا افراد مختلف صحبت کنند و ببینند آیا کودک این بازی را درست انجام میدهد یا نه. فراموش نکنید در صورت انجام درست این تمرین، کودک را تحسین کنید.
* مطمئن شوید کودکتان وظایفش را متوجه شده است و از او بخواهید دستور را با صدای بلند تکرار کند.
* برای انجام کارها از کودک خواهش نکنید. اگر شما در مورد مسالهای از کودک خود خواهش کنید، باید انتظار جواب «نه» را داشته باشید.
نحوه انجام درست فعالیتها را آموزش دهید
والدین همیشه مشتاق هستند کودک بتواند از خودش مراقبت کند، رفتارش را کنترل کند و رفتاری مسئولانه داشته باشد. برای اینکه والدین موثری برای این کودکان باشید، باید یک مدیر موثر باشید؛ زیرا شما در حال اداره فردی هستید که سطح خودکنترلیاش پایین است. تعامل شما با کودک باید ثابت و قابل پیشبینی باشد.
برای آموزش این مرحله از مداخله، موارد زیر پیشنهاد میشود:
* فعالیتهایی را انتخاب کنید که کودک قادر به انجام آنها باشد.
* قوانین باید به صورت شفاف و خلاصه شده باشد. کودک باید به طور دقیق بداند شما چه انتظاری از او دارید.
* وظایف را به مراحل کوچکتر تقسیم کنید.
* به کودک خود بگویید چه کاری را باید انجام بدهد، نه اینکه چه کاری را نباید انجام بدهد، زیرا باید به این کودکان شروع راه را نشان دهیم، نه اینکه آنها را متوقف کنیم.
* به کودک علامتی نشان دهید که به او بفهماند زمان شروع کارش است؛ از کودک بخواهید به شما بگوید در شروع، وسط و پایان چه کارهایی را انجام داده است.
* یک ساختار زمانی ثابت را برای غذا خوردن، انجام تکالیف، تلویزیون نگاه کردن، بیدار شدن و به رختخواب رفتن تنظیم کنید.
* برای انجام کارهایی که به توجه و یادگیری نیاز دارد، وقت استراحتی تعیین کنید.
* به کودک اجازه دهید انرژیهای اضافی خود را با انجام بعضی از ورزشهای فیزیکی تخلیه کند.
انجام تکالیف مدرسه در آرامش
* تکالیف مدرسه را به طور روزمره مرور کنید و از آموزگار بخواهید کارهای کلاسی کودک را برای شما بفرستد. همچنین زمان مشخصی را برای انجام تکالیف انتخاب و برای انجام تکالیف روزمره جدولی تهیه کنید. به عنوان مثال، شنبهها: ریاضی و فارسی.
* یک مکان آرام تعیین کنید که کودک تکالیف مدرسه را در آنجا انجام و کتابها و دفترهای مدرسهاش را هر شب پیش از خواب در آنجا قرار دهد و صبح، هنگام رفتن به مدرسه آنها را فراموش نکند؛ تکالیف را بازبینی کنید. صحت و نظم و ترتیب آنها را بررسی کنید و به کودک خود تذکر دهید اگر تکالیفش را انجام دهد، به او پاداش میدهید. کودک را در انجام تکالیفش راهنمایی کنید. ولی خودتان تکالیف را انجام ندهید.
محول کردن فعالیت ها مطابق سن و سال کودک
* با ایفای نقش، کودکتان را آموزش دهید. این موقعیتها میتواند شامل دعوت یک دوست به بازی، صحبت با تلفن، خوشامدگویی به مهمان، گفتوگو با کودکان و… باشد.
* کودک را مکلف کنید کارهای خانه مانند چیدن سفره، مرتب کردن اتاق، کمک در آشپزی و… را انجام دهد؛ از این طریق اعتماد خود به توانایی او در مسئولیتپذیری را نشان دهید. ** در زمان مناسب تشویق و تنبیه کنید
پاداش و تشویق برای رفتار مطلوب، یک تقویتکننده محسوب میشود. کودک نسبت به کاری که انجام داده است، احساس خوبی پیدا میکند و در نتیجه آن کار را تکرار خواهد کرد. برای این مورد نیز بهتر است موارد زیر رعایت شود.
* به پاداشها تنوع ببخشید. برای کمک به تصمیمگیری در مورد پاداش، خواستههای کودکتان را بررسی کنید. میتوانید از کودک خود پرسشهای زیر را بپرسید «اگر بتوانی سه آرزو بکنی، آنها کداماند؟» «اگر بنا باشد فقط یک چیز از بابا بخواهی، آن چیست؟»
* پاداشها و امتیازها را فقط در جریان یا بلافاصله پس از بروز رفتار مطلوب ارائه کنید.
* هنگامیکه پاداش یا امتیاز میدهید، از کلمات مثبت و تشویقکننده و نیز از ناز و نوازش استفاده کنید.
* گاهی به کودک بگویید برای گرفتن پاداش و امتیاز از او چه رفتار مطلوبی را انتظار دارید.
* برچسبهای ستارهدار یا اشیاء رنگی را انتخاب کنید و در مقابل انجام کار درست یک ژتون به کودک بدهید و در مقابل انجام کار اشتباه، یک ژتون از او بگیرید و مثلا، در ازای جمعآوری پنج ژتون یک هدیه به او بدهید.
تشویق و تنبیه متعادل کودک
* از تصحیح بیش از حد استفاده کنید. براساس این روش، از کودک میخواهید رفتار ناشایست خود را اصلاح کند. مثلا کودک شما روی دیوار نقاشی میکشد. به او بگویید «دیوار کثیف شده است و باید آن را تمیز کنی تا دوباره قشنگ شود.»
* از روش محروم کردن استفاده کنید، البته در استفاده از این مورد محل محرومیت را به دقت انتخاب و از امنیت و سلامت آن اطمینان حاصل کنید و مدت زمان محرومیت را برحسب سن کودک تعیین کنید.
* از کودکتان بخواهید سه تا پنج الگوی نقش یا قهرمان را نام ببرد. بعدا از او بپرسید الگوها یا قهرمانان او برای غلبه بر مشکلات کنترل تکانه چه خواهند کرد. پاسخهای کودک را بررسی و او را در برداشتن گامهای مشابه در راستای تمرین افزایش خویشتنداری تشویق کنید.
* رویدادها یا عوامل استرسزایی را که در افزایش بیشفعالی، رفتارهای تکانشی و حواسپرتی کودک نقش دارد، مشخص کنید.
به یک گروه حمایتی بپیوندید
برخورد و اتخاذ شیوههای تربیتی با کودکان بیشفعال بسیار توانفرساست. در این گروههای حمایتی شما با سایر مادران دارای فرزند بیش فعال آشنا خواهید شد که ضمن احساس همدردی کردن با آنان، میتوانید از تجارب موفق آنان نیز استفاده کنید.
تشخیص اختلال
معمولا اختلال از سه سالگی به بعد تشخیص داده میشود، اما بیشتر کودکان در سنین مدرسه و با تشخیص معلم به مراکز درمانی ارجاع داده میشوند.تشخیص، به یک ارزیابی کامل نیاز دارد. اگر تشخیص قطعی نشده باشد تشخیصهای دیگر مانند ناتوانی در یادگیری یا افسردگی مطرح میشود.سابقه پزشکی کودک و خانواده بسیار مهم است. برخی از بیماریهای دیگر مانند استرس، افسردگی و اضطراب میتواند مانند بیشفعالی تظاهر کنند.
ممکن است از والدین سوالاتی در مورد این بیماریها و نیز در مورد سیر رشد و تکامل کودک، رفتار کودک در خانه، در مدرسه و در بین دوستان پرسیده شود. از سایر افرادی که کودک شما را مرتب میبینند نیز باید در این موارد سوال شود.عامل اصلی بیشفعالی شناختهشده نیست، اما عوامل متعدد ژنتیکی، صدمات مغزی، عوامل عصبی شیمیایی، عوامل عصبی فیزیولوژیکی و عوامل اجتماعی روانشناختی را موثر میدانند.